Nuri Aldur Nêrîn

...............................................................................
Tirkên Kemalîst û Tirkên Îslamîst

Di encamê de herdû îdeolojî û herdû teref dibinê tirkên tûranî/nijadperest û dijminê neteweyê kurd. Herdû teref jî ji peyva kurd û Kurdistan nefret dikin..

Nuri Aldur

14 Cotmeh, 2015

Bê guman kemalîzm û îslamîzma tirkan dû bawerîyên/dû îdeolîjîyên ji hev cûda ne û dûrî hevin jî. Ìslamîzma tirkan ji berê de, hê ji dema osmanîyanve û  heya îro her heye – lê kemalîzma tirkan ji dema ku Atatürk înqilap li siltan kir/siltanîyet feshkir, kete dewrê de. Mirov karê bêjê ku hemû qûral, qaîde û polîtîka ku Atatürk ji salên 1920 an ta 1930 an bi kar anî  bi  navê kemalîzmê  têt  naskirin. Helbet  noktên mîna  qewmîyetî,  komaratî,  layiqîtî,  gelerî û hw bûne prensîbên îdelojîya kemalîzmê. Lê  tistê herî seyr ewe ku  pistî  mirina  Atatürk – kemalîzm  bêhtir  fereh  û  resmîtirbû – kemalîzm  bu bawerî  û felsefa  dewleta tirk.

Bersiva hemû pirsan, çareye  hemû  derdan û dermanê hemû nexweşîyan di kemalîzm ê de wê  hebûye û yên dijberî  ya  vê  mantiqê  bikira -  bi  xayîntî û dijminatîyê  dihat  îlankirin.

Ìslamîst  dijî  vê  felsefêbûn, kurd û ermenî jî dijîbûn, dijberîya sosyalîst û komunîstan têt mûnaqasekirin; her ciqasî Mustafa Suphî û hevalên wî  di  deryayê de  hatin qetlkirin jî.

Dema  kurdan  bi  pêskêsîya Sêx Seîdê nemir,  Seyîd Rizo, Ìhsan Nuri Pasa  dijî  dewleta kemalîst  dest bi hareketa  rizgarîya Kurdistan  kirin;  ewan bi gotinên mîna haydûtan/eşqîya û  kevnepereset di  hatin binavkirin. Kî bûn ev kemalîstên ku xebata netewekî ku rizgarîya welatê  xwe  dixwestin  perçiqandin, bi hezaran kes qetlkirin,  gel û welat  talankirin û di tarîtîyêde hiştin?  Kî bûn ew ?

Ewan ew hemû hûkûmetên ku pistî Ataturk hatin ser hikmbûn  – lewra  ewan  hemû hûkûmetan  xwedî  heman  edeb û terbîye, zîhnîyet û kulturbûn û politîka  ne  mirovatî / barbarî  li  Kurdistan  pêk  dianîn.

Di dema Adnan Menderes de tiştek dijî prensîbên kemalîzmê pirr dernekete holê, di wê dema kurt ya Turgut Özal  de  jî  dijberî kemalîzmê  hîc  tistek  pêknehat  –  lê  hinek  ayet  û sûreyên  misilmantîyê  û  îslamîzmê  ketne  nava  resmîyeta  dewleta tirk. (Me  li  vir  MSP  ya Erbakan  ji  bîr nekirîye, lê  em  qala  wê  nakin ji ber ku msp roleke îslamîzmê  ji  tirsa generalên  kemalîst  nikarîbû  bi  leyîzê).

Piştî  salên  1990 an  û  di  destpêka  salên  2000  an  de  îslamîstên  bi  bedl  û  qerewat  hatin ser  hikim.  Evan  îslamîstan  dijî   kemalîzm ê ne,  lê  helbet  ji  ber  tirsa  generalên  kemalîst newêrbûn  rûyên  xwe yî rasti  nîşanî  gel  bidin  - di  vê  demê  de ye  ku  xwestin  hinek reforman  bo  me  kurdan  jî  bikin  û  kirin  jî.  Lê  niha  kifs  bûyîye  ku  wan ne ku ji bawerîya demokrasî û mafê  merovan ewan reforman çêkirin – ewan reformên wan ne ji dil bûn -  ew tenha  ji  bo  ku  sempatîya  kurdan  qezencbikin û  kirin  jî.  Ji  ber  ku  wê  demê   tirsa mezrebên generalan li ser serên wan bû . Di  van  cend  salên  dawî  de,  îslamîstan  ordîya kemalîst  berterefkirin  û  ji  wan  reformên  kozmetîk  jî  herî  posimanbûn û  gav  bi  paşda  avêtin..

Lê  ne  ji  zûde, berî  bi  cend  salan,  dîyarbû  kû  ewan îslamîstan  ne reformdixwazin, ne  demokrat  û hûmanîstin jî  –  Çima ? Ji  ber ku  ewan  dest  bi  qala  yek  miletî, yek  alayî  û  hw  din  kirin  û  taktîktîkên  xwe  gûhertin.  Dema  di vê  havîna  îsalde  di navbeyna kurdan/pkk û dewleta  îslamîst  de kuştin û  ser destpêkir – wan damarên  tirkîtîya  xwe  dane  xwîyakirin  û  ji  kemalîstan  tûjtir, hisktir û bê  însaftirbûn;  zaro û xort, ciwan û pîrên kurdan  qetlkirin û  dibêjin ku ewan  terorîstan  dikûjin. Kemalîstên xwedî  îqtîdar  yên  berî  îslamîstan  jî  heman  politîka û peyv  bikartanîn û  digotin ku ewan terorîstan  dikûjin.

Di encamê  de  herdû  îdeolojî  û herdû teref dibinê  tirkên tûranî/nijadperest  û  dijminê  neteweyê  kurd. Herdû teref jî  ji peyva kurd û Kurdistan nefret  dikin.  Gotinên Demirel, Ewren  û  Ciller  bînin  bîra  xwe  û  yên  ku  îro  Gül, Erdogan  û  Davutoglu  beyan dikin bi  heman  wateyê ne  û  bi  heman  naverokê ne.

Di salên 1990 an de serokdewletê tirkan, Demirel  li  Awusturya  bersiva  rojnamevanên awrûpî dide:  ”Li  Tirkîye  pirsa  kurdî  tuneye,  li  Tirkîye  pirsa  terore  heye”[1]

Berî bi heftekê,  serokdewletê  tirkan  Erdogan  jî  li  Parîs/Bruksel  weha  digot:  
”Problema  me  li  gel  grubek  etnîkî  tuneye, problema me  li  gel  terorê ye”.[2]

Wek em dibînin naveroka tevokên her du serokdewletan; yek jê kemalîstekî meshûr û  yên din  jî  îslamîsteki li dinya  ereb  û  misilmanan  mîna  qahramanekî  têt  nasîn;  bi  heman wate yê ne û  heman  tistî  ji  bo  medya awrûpî  dibêjin. Dema  mesele   fenomenên kurd  û Kurdistanbin – her  dû  teref  û  ideolojîyên  li  Tirkîyê(kemalîst  û  îslamîst) heta  û  heta  cemaata Fethullah,  gruba  Perîncek  û  geleke din  jî  di nav tirkan de xwedî heman dîtin û bawerîne: yek welat-yek millet-yek dewlet-yek ala û welat parce nabe ye.

Em nivîs a xwe bi çend rêzên Omer Hayyam bi tirkî[3]; ku hinekî nêzîkî naveroka nivîsêye (wek mîsal peyva  ”qadeh” kemalîzmê  û  peyva ”qûran” ê  jî  îslamîstan  karê  bide temsîlkirin;  ji  xwe Erdogan  di  mitîngen  dema hilbijartina  îsal  ya  berî  7  ê  hezîranê  de  gelek  caran  qûran  di destde  û  derdikete  ber  gel  û  diaxift)  – bo xwendevanên Kurdinfo  pêskêsdikin  û  nivîsê  bi dawî  tînim.

Xemgînî: Qetlîama  Ankara(mina Surucê, Singalê, Kobanê, Cizîrê, Farqînê  û hemû Kurdistanê)  wa dîyardike  ku  xwîna kurda li ber cavê dinyayê (dinya demokrat - mina koma miletan, yekitîya Awrûpa û yên din) ji  avê  jî  ne  bi qîmettire, ji  ber ku gelek problemên li  ser avê  dibinê  encamên  peyman  û  levhatinên  navbeyna welat û dewletan. Lê  em  dizanin  ku  dîse  jî  ew   dinya   demokrata  ku  em  dawî  mecburin  li  gel  wan  bidin  û  bistênin – ji  ber ku  dewletên tirk, ereb  û  ecem ji  xwe  ne  xwedî  prensîbên demokrasî,  bawerî û  yaqînîy ê ne !   

Yek  nokte  ke  ku  ev  dû  rojin  ez  li ser  di  hizirim  eve:   berî  bi  9-10 rojan  Erdogan  û Davutoglu   mitîngên  ku  bi  sedhezaran  û  belkî  jî -  ji  milyonek  bêhtir  kes  besdarbûn  li Stembolê,  Ankara,  Konya û  li  bajarêndin  pêk anîn  û ne ÌS  û  ne  jî  kesekîdin di wan mitîngande  bomba  neteqandin – cima ? cawa dibe ? ma  ne  qaso  ewan  jî  dijberê  ÌS´ ê ne anjî  wek  misilman  dibêjin “fesûphanallah”!   



[1] Ji  TV´ya   swêdî –  salên 1990 an
[2] Ji  rojnameya  Milliyetê
[3] ”Di destekî de qadeh, di destekî de qûran,
  Carna  helala  kar  ê  me,  carna  heram,
  Di  vê  dinya  nîv – xerabe  de,
  Em  ne  tam  kafirin,  ne  misilman”
.

Tirkên Kemalîst û Tirkên Îslamîst

Weşanger: Kurdlist

Beş/Mijar: FORUMA HEVBEŞ, n3

Parve bike

Tweet